Rumah Sakit & avontuur

Aan de slag in het ziekenhuis

Na de eerste professioneel gezien – teleurstellende, cultureel gezien – prima acclimatiserende weken, zijn Ilja, Yoram, Renée en ik over 4 afdelingen verdeeld: interne geneeskunde, kindergeneeskunde, chirurgie en gynaecologie/obstetrie (=verloskunde), om vervolgens iedere 4 dagen door te wisselen, zodat we allemaal van alles wat te zien krijgen. Bij met name chirurgie en interne geneeskunde valt er voor ons gezien wat te doen. De overige twee specialismen stellen teleur met slechts enkele patiënten per week! Al met al hebben we genoeg dingen gezien waar we voor zijn gekomen, maar de aantallen zullen hopelijk exponentieel gaan toenemen als we over twee weken naar de PusKesMas gaan (huisartsenpraktijk + 14 bedden afdeling + mini- spoedeisende hulp) in de regio van Jepara. Het schijnt een houthakkers regio te zijn met nog gestoordere verkeer dan in Semarang (volgens mij had ik zelfs iets van straatraces gehoord… maar ach, ik weet het al niet meer, ik kijk niet echt verbaast meer op van de dingen die in ons luizenlandje totaal ongewoon zijn), dus de patiënten zullen daar wel binnenstromen, met of zonder benen.

Het eerstvolgende weekend zijn Renée en ik de toerist gaan uithangen. Eindbestemming: de Bromovulkaan. Eerst met de nachttrein een uurtje of 9 naar Malang, een plaats niet ver van Bromo, daarna nog 3 uurtjes in de auto via krakkemikkige weggetjes om op de helling van Bromo in het guesthouse te overnachten. Comfortabel ritje zou je denken? Nou………… …nee. Onze trein zou om 1 uur ‘s nachts vertrekken, maar helaas voor ons kwam deze anderhalf uur later aankakken, we moesten allemaal onze ‘boardingpass’ laten zien en het leek wel of we met het vliegtuig gingen. Nou als je het dan zo doet, regel dan ook dat het fatsoenlijk geregeld is, dacht ik op dat moment. Aangekomen in de trein was het best lachwekkend, voor de trein-gangers onder ons: we kunnen eigenlijk geen betere trein bedenken dan de welbekende ‘stoptrein’, 4-persoons zitje, 2x2 tegenover elkaar, heel gênant elkaar aanstaren als je bij iedere subtiele voetbeweging de ander (meestal onbekende persoon) aanraakt. Zo was het dus ook, deze nachttrein was zonder enige comfort, 2x2 tegenover elkaar, en dat voor 9 uur tijdens de nacht….. waar zijn we aan begonnen Renée? Dat die Indonesiërs zichzelf op kunnen vouwen en een éénpersoons zit plek kunnen omtoveren tot 4 sterren kingsize bed wil niet zeggen dat ik dat kan. We zullen het er maar mee moeten doen.
De volgende nacht…
Om twee uur ’s nachts gaat de wekker. Het is buiten 7 graden als we vertrekken, heerlijk! Na de eerste paar warme weken is het zoo fijn om gewoon een Nederlands temperatuurtje te voelen, zonder de zon die op je huid brandt. Allereerst gingen we met de 4-wheel drive naar een uitzichtplatform, samen met 751 andere toeristen keken we naar de zonsopgang richting de Bromo vulkaan, romantisch momentje, zo met z’n tweetjes. Het was helder weer, waardoor we een mooi uitzicht en in de verte konden kijken. Ik wist niet wat ik moest verwachten, maar wat ik zag was erg mooi, een gigantisch vulkanisch gebied, bestaande uit meerdere vulkanen, waarvan de meest bekende: de Bromovulkaan. Een grote krater – nog actief – waarbij het stoom als een stoomlocomotief de lucht ingaat. Vervolgens zijn we weer de auto ingestapt om de Bromovulkaan van dichterbij gaan bekijken. We zagen een lange rij op de trap richting het topje van de krater en waren toch ietwat ongeduldig, dus besloten we off-road de berg op te gaan, gezien we toch goede wandelschoenen aan hadden (we waren niet de enige die dit deden hoor..). Eenmaal aangekomen op het topje van de krater…… wauw met een hoofdletter W. Zo indrukwekkend.. dat de natuur zoiets ooit bedacht heeft, ik snap daar echt helemaal niks van. Maar dat hoeft ook niet, daar zijn andere mensen voor.. het enige wat ik moet doen is genieten dat het er überhaupt is. Het gedonder daar beneden iedere paar minuten en de grote hoeveelheid stoom die naar boven komt, ik weet niet waarom, maar ik vond het een heel bijzondere ervaring. Gelukkig stond ook nog eens de wind de goede kant op, waardoor we nauwelijks last hadden van de zwavelgeur.

Aanstelleritis
Toen weer een weekje rondhuppelen in het ziekenhuis, wohoo, veeeeet! Nee eigenlijk moet ik ook niet zeuren. De patiënten die voorbij komen zijn eigenlijk toch wel heel interessant. Het zijn er alleen niet zoveel. Om maar een voorbeeld te geven: ouderdomssuikerziekte, niet zo’n heel complexe ziekte als je het vanuit de kant van de patiënt bekijkt. Beginnen met je leefstijl aanpassen en zo nodig medicatie blijkt hier al teveel gevraagd. In Nederland kan je er diepbejaard mee worden, maar hier is de levensverwachting maximaal 5 jaar na het stellen van diagnose. Uiteraard is dit een combinatie van meerdere factoren: ja die patiënt had gewoon eerder naar het ziekenhuis moeten komen, die loopt er misschien al wel 5 jaar mee rond, maar ze snappen het hier gewoon echt niet. De patiënt niet én de overheid niet (de dokters trouwens wel, ja echt, dom zijn ze hier zeker niet!). Patiënt weigert medicatie trouw in te nemen, weigert het aanpassen van dieet en levensstijl, tja, dan snap ik dat de patiënten er hier (helaas) aan overlijden, in plaats van ermee overlijden. En als je er dan niets aan kan doen dat je ziek bent (suikerziekte type 1) dan wordt er maar de helft van de medicatie vergoed door de zorgverzekeraar, beetje jammer dit. Zo is dit eigenlijk bij elke ziekte die wij kennen, we zien hier in Indonesië de ziektes in een vergevorderd stadium en ze zoeken te laat medische hulp.. Hebben ze hier een blinde darm ontsteking? Dan komen ze precies op tijd.. als ze een dag of twee later zouden komen, hadden ze het wellicht niet gehaald. Daarnaast zien we hier ook ziektes die we in Nederland toch liever niet zien. Tuberculose, buiktyfus en wat te denken van het meest dodelijke dier ter wereld? De mug, ja dat lees je goed, de mug is hier zeer actief en het verspreid met name dengue. Gelukkig geen malaria in deze regio. In Nederland gaat het trouwens ook niet perfect hoor, verre van, daar kunnen we ook nog wel een boek over schrijven. Patiënten die een MRI-scan eisen omdat ze een week pijn hebben, een verwijzing claimen omdat ze twijfelen aan de kennis en kunde van de huisarts of antibiotica vragen omdat ze lijden aan aanstelleritis.. houd toch op. Bah, wil ik nou echt huisarts worden? Een middenweg in de twee uitersten, daar word ik vrolijker van.

Yes het is weer weekend!
Dit weekend staat Jogjakarta op het programma. Dit keer met zijn vieren. Helaas is het bij aankomst slecht weer, continue regen. Wat kunnen we dan doen in de regen? De stad staat bekend om een aantal dingen, een Sultan paleis (welke gesloten blijkt te zijn als we net voor de deur staan, en dat al om half 2 in de middag), een traditionele overdekte markt en de straat er naartoe waar ze van alles en nog wat verkopen (Malioboro), natuur en cultuur, met name tempels in de nabij liggende gebieden. We hebben maar kort de tijd in Jogja, dus besluiten wat over de traditionele marktkraampjes te wandelen en een tour te boeken voor de dag erna. Bij een van de kraampjes vonden we een mobiel nummer, die we konden bellen als we een chauffeur nodig hadden, dus dat probeerden we maar. Op goed vertrouwen gingen we de volgende ochtend op de afgesproken tijd naar beneden in ons hostel en onze chauffeur bleek daar al netjes op ons aan het wachten zijn. De bestemming voor deze dag was: Borobudur. Via allerlei kronkelige wegen, waar nauwelijks een tegenligger te bekennen was reden we door de prachtige natuur in de omgeving van Jogja. Onze (Engelstalige!) chauffeur stopte regelmatig om ons wat uit te leggen over het fruit dat op de route werd verbouwd en over hoe het nou zat met de rijstvelden, want daar snapten we nog steeds niets van. Na dik een uur arriveerden we bij het Boeddhistisch heiligdom Borobudur. Onbegrijpelijk hoe ze rond de 8e eeuw zo’n indrukwekkende tempel wisten te maken van 35 meter hoog. Vroeger voelden de mensen dat er iets ‘groters’ was dan het menselijke, zoiets dat ze tegenwoordig ‘goden’ noemen. Ze hadden de indruk dat het grote in het middelpunt van vulkanen of bergen aanwezig moest zijn. Dat maakte het nog meer bijzonder. Het heiligdom was om deze reden gebouwd in het middelpunt van allerlei bergen en vulkanen, wat het uitzicht vanaf de tempel, en hiermee het totaalplaatje van een bezoek aan de Borobudur erg indrukwekkend maakte. Enige minpuntje was dat wij, als vier ‘lange’ blanken voor de Indonesische toerist misschien nog wel indrukwekkender waren dan de bezienswaardigheid zelf. Hierdoor ontkwamen we er niet aan om op de foto te gaan met deze kleine Aziaten, of we het nou wilden of niet, anders deden ze het gewoon stiekem. Ofja.. stiekem.., met een tablet een foto maken, valt toch best op. Ze kennen weinig gêne. Al met al was het bezoek aan de Borobudur een van de hoogtepunten van ons verblijf in Indonesië tot nu toe. Op de terugweg naar Semarang hadden we nog een tussenstop gemaakt bij een uitkijkpunt, waardoor we het uitzicht hadden op vijf vulkanen op een rij, ook niet alledaags, dus genoeg plezier beleefd in een weekendje Jogja en weer opgeladen om te beginnen aan een nieuwe week in het ziekenhuis.

Het weekend erop hebben we het dichterbij ons nieuwe thuis gezocht. Een klein uurtje toeren met de scooter, heenweg vooral bergop om een hoger gelegen natuurgebied te bezoeken die bekend stond om een tweetal watervallen. Na een uur wandelen door de natuur kwamen we bij Curug Lawe aan, de eerste waterval. Heerlijk om na een bezwete tocht jezelf even te verfrissen in het verse water vanuit hoog in de bergen. Onderweg naar de tweede waterval, werden we positief verrast doordat we op afstand een aantal soortgenootjes zagen. Dit keer geen Indonesiërs, maar aapjes. Dichtbij konden we niet komen, maar dat is niet erg, het is hun gebied en niet dat van ons.

Laatste week in Semarang
Meeting hier, bespreking daar, enkele patiënt nog zien en natuurlijk kan de fotosessie niet ontbreken in Rumah Sakit Nasional Diponegoro (het ziekenhuis). Klaar voor het weekend! Vrijdagavond was het dan eindelijk zover, een van de favoriete bezigheden van vele stadse Indonesiërs: karaoke zingen met onze Indonesische vrienden. Met zijn achten in een semi-geluidsdichte privékamer, gelukkig niet ‘en publique’ begonnen we voorzichtjes aan onze stembanden op te warmen en na 2 pitchers bier (en nee, de Indonesiërs dronken niet) konden we uit volle borst hippe en klassieke hitjes blèren, en niet eens zo slecht (dacht ik… daar zullen onze Aziatische vrienden zeker anders over denken). De dag erna hebben we nog een afscheidsdiner gehad met twee internisten, die ons veel op sleeptouw hadden genomen tijdens onze periode in het ziekenhuis. Zondagochtend eindelijk naar Mlonggo.. dag luxe privékamer met warme douche en hallo crappy bedden met koude gedeelde douche.

Dan nog de vraag wat nou opmerkelijke (culturele) verschillen zijn tussen de onze en de Indonesische. Ik ben ze inmiddels gewend, dus er zullen er vast een aantal ontbreken. Maar een aantal dingen zijn zeker anders. Laten we beginnen bij het verkeer: een gekkenhuis, weinig regels, links rijden, veel scooters die overal doorschieten, vaak genoeg met 3-4 personen op één scooter, een enkele keer zelfs met zijn vijven, regelmatig zonder helm… levensgevaarlijk. Ben je eenmaal aangekomen op de locatie van bestemming (bv restaurant, winkel) staat er een parkeermeneer je op te wachten om je te helpen met inparkeren (zowel voor auto’s en scooters), deze moet je bij vertrek dan een klein bedrag geven. Ben je dan in zo’n restaurant aangekomen, bestel je wat, doen ze superveel suiker in je drinken, ze zijn hier echt zoetekauwen. Dan krijg je het menu: als je pech hebt alleen maar rijst. Helemaal niet erg hoor, vind ik best wel lekker, maar wat afwisseling en zéker voor ontbijt is fijn. Het eten is toch allemaal net iets pittiger dan in Nederland, geef vooral aan dat je het niet-pittig wilt, dan krijg je het alsnog pittig. Dan moet je het nog gaan opeten met vork en lepel, een mes kennen ze alleen bij de Westerse restaurants. Ben je klaar met eten en drinken en wil je een bezoek aan de toilet brengen en je moet toch iets meer dan alleen maar je urine lozen, mag je hopen op toiletpapier, dat kennen ze hier toch ook niet overal. Met een kraantje je achterwerk schoonmaken, ik weet niet eens hoe dat moet en dan daarbij, als ik het wel zou weten, weet ik niet hoe ik het droog krijg. Ik pas hiervoor. Hmm.. wat nog meer.. 5 keer per dag horen we iemand zingen, dat is de Imam, en nee, hij heeft weinig respect voor nachtrust, om 5 uur in de ochtend schreeuwt die al door de microfoon om zijn wijk wakker te maken. Als je pech hebt hoor je er trouwens 5 tegelijk, zeker in Mlonggo. Daarnaast zijn er nog vele andere grote verschillen. Punctualiteit kennen ze niet en afspraken zijn hier lastig te maken, ben je meegevraagd om een weekendje met Indonesiërs naar een leuke plaats te gaan, wordt deze natuurlijk de dag van te voren afgezegd. In het ziekenhuis spraken we vooral 's ochtends vroeg af om bij patiënten langs te gaan, maar als je dan 3 kwartier aan het wachten bent, sturen ze een appje dat ze toch 's middags visite lopen bij de patiënt, omdat ze op dat moment nog in een anders ziekenhuis aan het werk zijn. Inmiddels zijn we het gewend :). Het grote voordeel van de cultuur hier is: ze zijn zo enorm gastvriendelijk en behulpzaam, ze willen veel voor je doen, willen je overal mee naartoe nemen en ze vinden het prima als je daar toch even geen zin in hebt.

Volgende keer meer over onze avonturen rondom Mlonggo